Ρήξεις των χιαστών συνδέσμων

Οι χιαστοί (πρόσθιος και οπίσθιος) σύνδεσμοι είναι δυο βασικες ανατομικές δομές του γόνατος. Οφείλουν το όνομα τους στο ότι μεταξύ τους διασταυρώνονται (χιάζονται). Οι χιαστοί αποτελούνται επί το πλείστον από κολλαγόνο και η βασική τους αποστολή ειναι η διατήρηση της σταθερότητας του γόνατος σε κάμψη, σε έκταση και σε καποιο βαθμό και σε στροφή. Οι χιαστοί σύνδεσμοι ξεκινούν από τον μηρό και καταλήγουν στην κνήμη. Με αυτή τη διάταξη συγκρατούν την κνήμη σε μια ορθή κινηματικη σε σχέση με τον μηρό. Με αυτήν την κινηματική που επιβάλλουν οι χιαστοί στο γόνατο, προστατεύουν τις υποόλοιπες δομές από τραυματισμούς (και πιθανόν αρθροπάθεια) και αποδίδουν ένα σταθερό και ελεγχόμενο γόνατο.

Η βασικός τραυματισμός των χιαστών αποκαλείται ρήξη (μερική ή ολική). Ποσοστό 40-50 % του συνόλου των τραυματισμών του γόνατος αφορούν ρήξη του πρόσθιου χιαστού (ΠΧΣ – ACL). Οι ρήξεις των χιαστών προκαλούνται απο υπερέκτασή τους. Αυτό μπορεί να συμβεί σε δραστηριότητες που αναγκάζουν το γόνατο να εκτελέσει απότομες αλλαγές πχ ο αθλητής που εκκινεί μια απότομη πλάγια κίνηση, ενώ το πόδι του είναι για κάποιο λόγο καθηλωμένο στο έδαφος. Ένας άλλος τρόπος τραυματισμού είναι με άμεση πλήξη κλπ.. Με ανάλογους μηχανισμούς τραυματίζεται και ο οπίσθιος χιαστός (ΟΧΣ – PCL).

Τα βασικά συμπτώματα μιας ρήξης χιαστού ειναι ο έντονος πόνος, σύνηθως οίδημα και μια αίσθηση τριγμού. Η κλινική εξέταση για τη διάγνωση βασίζεται στο Pivot shift test και στη δοκιμασία Lachman (Από την οποία ταξινομούμε και τον βαθμό της ρήξης του ΠΧΣ). Η απεικονιστική επιβεβαίωση δίδεται από μια μαγνητική τομογραφία (MRI) του γόνατος.

Αν η ρήξη παραμείνει χωρίς θεραπεία πιθανότατα να εμφανιστούν χόνδρινες βλάβες στο γόνατο, ρήξη μηνίσκων ειναι εμφανώς αυξημένη, ενώ η πιθανότητα για εκδήλωση οστεοαρθρίτιδας κινείται στο 60-100% σε σχέση με την ανάπτυξη οστεοαρθρίτιδας μετά από χειρουργική αποκατάσταση που κυμαίνεται στο 14-26%

Σε περιπτώσεις μερικής ρήξης, είναι δυνατόν να εφαρμοστεί συντηρητική θεραπεία με ένα πρωτόκολλο αποκατάστασης που αποσκοπεί στην ενίσχυση του ιγνυακού τένοντα και τη χρήση νάρθηκα – τροποποίηση της δραστηριότητας.

Η βασική λύση εκλογής στη σημερινή ορθοπαιδική πρακτική, εφόσον πρόκειται για ασθενή ακόμα και μεγαλύτερης ηλικίας που ειναι δραστήριος είναι η χειρουργική αποκατάσταση.

Η χειρουργική αποκατάσταση βασίζεται στην αντικατάσταση του απωλεσθέντος χιαστού με μια νέα δομή, η οποία τοποθετείται στην ίδια ή παραπλήσια θέση και προσομοιάζει τις μηχανικές ιδιότητες του χιαστού συνδέσμου που έχει διαρραγεί. Το πλήρες πρόγραμμα αποκατάστασης μετά από ένα Χ/Γ ανακατασκευής πρόσθιου χιαστού συνδέσμου μπορείτε να το διαβάσετε εδώ. Το μόσχευμα που επιλέγεται για να αντικαταστήσει τον ρηχθέντα χιαστό συνήθως είναι αυτομόσχευμα (από τον ίδιο τον ασθενή) συνήθως Hamstrings, επιγονατιδικός τένοντας ή τένοντας τετρακέφαλου. Σε πιο σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να είναι συνθετικό υλικό (πχ πολυεστέρας ή αλλομόσχευμα).